INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku

Korektor tekstu 441302

• Korektor składu.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 4413 Coding, proofreading and related clerks.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja J – Informacja i komunikacja.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz źródeł internetowych,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• badań ankietowych prowadzonych w projekcie INFODORADCA+ w listopadzie 2018 r.,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Alicja Kosterska – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Aleksandra Musiał – Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Aleksandra Walkiewicz – Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Zdzisław Czajka – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Maciej Gruza – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Urszula Jeruszka – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Barbara Sajkiewicz – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Ireneusz Woźniak – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

• Monika Baranowska – Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum, Warszawa.
• Anna Matysiak-Kolasa – Difin, Warszawa.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Anna Andrzejewska – Zespół ds. bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w cyberprzestrzeni przy Rzeczniku Praw Dziecka RP, Warszawa.
• Józef Bednarek – Akademia Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie, Warszawa.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.

Korektor tekstu wykonuje prace, których celem jest wyeliminowanie błędów językowych ⁵ (gramatycznych ³ , stylistycznych ⁹, ortograficznych ⁸, interpunkcyjnych ⁴), logiczno-językowych ⁷ i typograficznych ¹⁰ oraz przygotowanie gotowego tekstu do publikacji w wydawnictwach książkowych, prasowych i w internecie. Przeprowadza korektę tekstów w języku polskim i językach obcych, weryfikuje poprawność zapisów wzorów matematycznych, zestawień tabelarycznych, sprawdza i uzupełnia przypisy źródłowe, poprawność sporządzenia bibliografii załącznikowej i innych elementów składających się na różne rodzaje tekstów.

Opis pracy

Korektor tekstu wyszukuje i poprawia różnego rodzaju błędy w tekstach przed ich publikacją. Praca korektora tekstu polega na czytaniu tekstów w postaci wydruków komputerowych, plików tekstowych ²⁰ (otwartych lub zamkniętych) lub rzadziej – maszynopisów ¹⁸. Pracownik w tym zawodzie dobiera odpowiednią metodę zaznaczania błędów w zależności od formy tekstu. W przypadku wydruków komputerowych i maszynopisów korektor tekstu zaznacza błędy w tekście, posługując się znakami korektorskimi ²⁵, które powtarza na marginesie odbitki korektorskiej ¹⁹ wraz z sugerowanymi poprawkami. W przypadku plików tekstowych otwartych korektor tekstu zaznacza błędy i wprowadza sugerowane poprawki w trybie śledzenia zmian ²³. W przypadku plików tekstowych zamkniętych korektor tekstu korzysta z narzędzi oferowanych przez programy komputerowe i stosowne dyspozycje zmian zamieszcza w oknach komentarzy.

Osoba wykonująca zawód korektora tekstu wyszukuje i eliminuje błędy językowe (gramatyczne, leksykalne ⁶, stylistyczne, ortograficzne i interpunkcyjne), logiczno-językowe, typograficzne i błędy zapisu ¹¹. Oprócz samego tekstu, sprawdza także treść okładek, stron tytułowych i redakcyjnych, zgodność ilustracji z podpisami oraz tabele. Często zadaniem korektora tekstu jest również adiustacja ¹ tekstu, czyli nanoszenie uwag dotyczących formatowania ¹⁵. Biorąc pod uwagę złożoność opracowywanego materiału, jego rangę i przeznaczenie oraz liczbę dostrzeżonych błędów, korektor tekstu zatwierdza materiał do druku (bądź publikacji w internecie) lub kieruje do kolejnej korekty po poprawieniu błędów. Korektor tekstu prowadzący własną firmę jest dodatkowo odpowiedzialny za pozyskiwanie zleceń od klientów.

Sposoby wykonywania pracy

Pracownik w zawodzie korektor tekstu wykonuje pracę polegającą m.in. na:

• pierwszym czytaniu tekstu i wyszukiwaniu błędów językowych, typograficznych oraz błędów zapisu,
• zaznaczaniu błędów znakami korektorskimi w tekście oraz na marginesach, w trybie śledzenia zmian (w edytorach tekstu) lub wydawaniu dyspozycji zmian w oknach komentarzy (w plikach zamkniętych),
• przeprowadzaniu kolejnych korekt, aż do wyeliminowania wszystkich dostrzeżonych błędów,
• porównywaniu kolejnej odbitki korektorskiej lub wersji pliku tekstowego z poprzednią pod kątem wprowadzenia sugerowanych zmian i poprawek,
• sprawdzaniu zgodności podpisów z ilustracjami występującymi w tekście,
• sprawdzaniu treści okładek, stron tytułowych i redakcyjnych,
• wykonywaniu adjustacji tekstu,
• sygnowaniu każdej strony korekty oraz kierowaniu całego tekstu do druku,
• wyszukiwaniu błędów po wydrukowaniu tekstu w celu sporządzenia erraty ¹⁴.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2. Kompetencja zawodowa.

Warunki pracy

Korektor tekstu wykonuje swoją pracę w zamkniętych pomieszczeniach biurowych: w siedzibie wydawnictwa, agencji reklamowej lub w redakcji czasopisma bądź gazety. Zdarza się, że korektor tekstu, zatrudniony w wydawnictwie książkowym albo periodyku o mniejszej częstotliwości ukazywania się, wykonuje swoje obowiązki zdalnie, pracując w domu.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Korektor tekstu w działalności zawodowej wykorzystuje m.in.:

• komputer z dostępem do internetu,
• typowe oprogramowanie biurowe umożliwiające przygotowywanie plików tekstowych, przeszukiwanie zasobów WWW oraz wysyłanie i odbieranie poczty elektronicznej,
• specjalistyczne oprogramowanie do składu tekstu ²² DTP ¹²,
• słowniki, encyklopedie oraz inne źródła wiedzy z zakresu pisowni i gramatyki oraz dziedzin, których dotyczy poddawany korekcie tekst,
• artykuły biurowe.

Organizacja pracy

Sposób organizacji pracy korektora tekstu zależy od miejsca i formy zatrudnienia.

Korektor tekstu zatrudniony w wydawnictwie książkowym lub periodyku o mniejszej częstotliwości ukazywania się pracuje zwykle w jednozmianowym systemie czasu pracy, przez osiem godzin dziennie, przez pięć dni w tygodniu w stałych godzinach.

Korektorzy tekstu wykonujący swoje obowiązki zdalnie lub tacy, którzy prowadzą własną działalność gospodarczą i wykonują zlecenia, mogą pracować w dowolnym czasie, uzależnionym jedynie od terminu wykonania zlecenia.

Korektorzy tekstu zatrudnieni w dziennikach lub tygodnikach mogą pracować w kilkuzmianowym systemie pracy, w godzinach dostosowanych do harmonogramu ukazywania się kolejnych numerów czasopisma. To oznacza, że tacy korektorzy tekstu powinni być dyspozycyjni również popołudniami, wieczorami, lub nawet w nocy i w weekendy.

Większość swoich obowiązków korektor tekstu wykonuje indywidualnie, choć na pewnym etapie przygotowania tekstu podejmuje współpracę z pozostałymi członkami zespołu redakcyjnego, np. z redaktorem prowadzącym czy sekretarzem redakcji. Przyjmuje od nich zlecenia i przekazuje im swoje uwagi, ustala z nimi zakres wprowadzanych poprawek. Często korektor tekstu kontaktuje się także bezpośrednio z autorem tekstu.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Korektor tekstu nie jest narażony na występowanie specyficznych zagrożeń dla zdrowia, w jego pracy występują jednak czynniki uciążliwe, takie jak konieczność długotrwałego siedzenia w wymuszonej pozycji (mogąca powodować bóle pleców lub drętwienie karku) oraz korzystania ze sztucznego oświetlenia (wiążąca się z ryzykiem powstania wady wzroku).

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód korektor tekstu ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• ogólna wydolność fizyczna,
• sprawność układu kostno-stawowego,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność narządu słuchu;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• ostrość słuchu,
• ostrość wzroku,
• rozróżnianie barw,
• spostrzegawczość,
• zręczność rąk,
• zręczność palców;

w kategorii sprawności i zdolności

• zdolność koncentracji uwagi,
• podzielność uwagi,
• dobra pamięć,
• łatwość wypowiadania się w mowie i/lub w piśmie,
• łatwość przerzucania się z jednej czynności na drugą;

w kategorii cech osobowościowych

• gotowość do pracy w szybkim tempie,
• gotowość do pracy indywidualnej,
• gotowość do tworzenia i podtrzymywania sieci kontaktów z klientami,
• gotowość do prezentowania wyników swojej pracy,
• komunikatywność,
• samodzielność,
• systematyczność,
• odporność na działanie pod presją czasu,
• rzetelność,
• dokładność,
• dbałość o jakość pracy,
• wytrwałość i cierpliwość,
• gotowość do ustawicznego uczenia się,
• gotowość do dzielenia się wiedzą,
• gotowość do wprowadzania zmian.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.3. Kompetencje społeczne; 3.4. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

Praca korektora tekstu pod względem wydatku energetycznego należy do prac lekkich. W tym zawodzie wymagana jest ogólna sprawność fizyczna, dobry wzrok oraz sprawność rąk i palców. Występuje w niej również obciążenie umysłowe związane np. z analizowaniem,   podejmowaniem decyzji, pracą pod presja czasu.

Przeciwwskazaniem do pracy w zawodzie korektor tekstu są poważne dysfunkcje narządu wzroku, takie jak ograniczenia pola widzenia, zaburzenia w rozróżnianiu barw oraz znaczne upośledzenie ostrości widzenia, niedające się skorygować szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi. W zawodzie nie mogą pracować osoby niewidome. Ograniczenia, które mogą uniemożliwić pracę w tym zawodzie wiążą się również z zaburzeniami koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz z dysfunkcjami znacznego stopnia kończyn górnych, w szczególności ograniczającymi zręczność palców i rąk.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

W zawodzie korektor tekstu nie ma formalnych wymagań dotyczących poziomu i kierunku wykształcenia, ale w praktyce pracodawcy oczekują od kandydatów ukończenia studiów wyższych.

Preferowane są kierunki filologiczne, na przykład filologia polska ze specjalizacją edytorstwo ¹³. Jednocześnie w wydawnictwach o określonej, wąsko zakrojonej specjalizacji, atutem może być wykształcenie wyższe kierunkowe (np. techniczne) połączone z doświadczeniem w zakresie korekty tekstów. Przy zatrudnieniu w redakcjach i wydawnictwach, które pracują nad tekstami obcojęzycznymi, niezbędna jest znajomość języków obcych.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

W zawodzie korektor tekstu nie są wymagane tytuły zawodowe, kwalifikacje czy uprawnienia. Od osób wykonujących ten zawód pracodawcy z reguły oczekują:

• znajomości języków obcych, najlepiej odpowiednio udokumentowanej (np. dyplomem ukończenia studiów na kierunku filologia w zakresie języków obcych lub certyfikatem potwierdzającym znajomość języków obcych w skali globalnej biegłości językowej według Common European Framework of Reference for Languages: learning, teaching, assessment – Europejskiego systemu opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie),
• dyplomu ukończenia humanistycznych studiów wyższych lub np. technicznych związanych bezpośrednio z obszarem działalności wydawnictwa,
• ukończenia specjalistycznych kursów z zakresu korekty tekstu,
• znajomości oprogramowania do składu tekstu DTP.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

W zawodzie korektora tekstu nie ma dużych możliwości awansu w hierarchii zawodowej. Awans jest możliwy w dużych firmach, w których osoba wykonująca zawód, po nabyciu doświadczenia i stażu pracy, może stać się kierownikiem działu korekty.

Dla korektorów tekstu, którzy wykonują swoją pracę na zlecenia, rozwój zawodowy może wiązać się z pozyskiwaniem coraz większej liczby zleceń od coraz bardziej prestiżowych zleceniodawców (np. popularnych wydawnictw książkowych) w miarę nabywania doświadczenia i po potwierdzeniu wysokiej jakości świadczonych usług.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Obecnie (2018 r.) w zawodzie korektor tekstu istnieje możliwość potwierdzenia kompetencji poprzez ukończenie humanistycznych studiów wyższych np. na kierunkach filologia polska czy historia ze specjalizacją edytorstwo. Dodatkowo po ukończeniu szkoleń organizowanych przez pracodawcę bądź na wolnym rynku usług szkoleniowych korektor tekstu może uzyskać certyfikat ukończenia szkolenia.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie korektor tekstu może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodzie pokrewnym:

Pracownik w zawodzie korektor tekstu wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Uczestniczenie w konsultacjach z autorem i redaktorem.
• Z2 Czytanie tekstów i eliminowanie błędów językowych (gramatycznych, stylistycznych, ortograficznych, interpunkcyjnych), logiczno-językowych i typograficznych.
• Z3 Nanoszenie uwag na tekst zgodnie z przyjętymi normami wizualnymi.
• Z4 Zatwierdzanie tekstu do druku lub publikacji.

Kompetencja zawodowa Kz1: Wykonywanie korekty i adiustacji tekstu obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie korektor tekstu powinien posiadać kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za ostateczny efekt prac korektorskich.
• Wykonywania pracy samodzielnie oraz podejmowania współpracy z pozostałymi członkami zespołu redakcyjnego oraz z autorem tekstu.
• Prowadzenia konsultacji i podejmowania decyzji w kwestiach pozwalających na usprawnienie procesu wydawniczego.
• Kierowania się zasadami zgodnymi z etyką zawodową i obowiązującymi przepisami, w tym szczególnie przepisami prawa autorskiego.
• Rozwijania kompetencji osobistych i zawodowych w celu doskonalenia warsztatu pracy korektora tekstu.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu korektor tekstu.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu korektor tekstu

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie korektor tekstu nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Korektor tekstu może znaleźć pracę:

• we wszelkiego rodzaju wydawnictwach, zajmujących się publikacją książek o zróżnicowanej tematyce: od generujących największe wpływy firm specjalizujących się w wydawaniu treści edukacyjnych, przez wydawnictwa naukowe, literackie, branżowe, po takie, które kierują swoje publikacje przede wszystkim do dzieci,
• w czasopismach o zróżnicowanej częstotliwości ukazywania się i tematyce: od specjalistycznych roczników albo kwartalników po popularne tygodniki czy dzienniki,
• w biurach tłumaczeń przy korekcie tekstów obcojęzycznych,
• w agencjach reklamowych.

Korektor tekstu może też założyć i prowadzić własną firmę świadczącą usługi z zakresu korekty i adiustacji tekstów.

Liczba ofert pracy w zawodzie korektor tekstu jest w skali całego kraju zbliżona do liczby osób zdolnych i chętnych do podjęcia zatrudnienia w tym zawodzie i utrzymuje się na stałym poziomie. Jest to więc pod tym względem tzw. zawód zrównoważony, choć w 2019 roku przewiduje się w nieco większej liczbie powiatów wzrost niż spadek zapotrzebowania na korektorów tekstu.

Kształcenie

Obecnie (2018 r.) do podjęcia pracy w zawodzie korektor tekstu pracodawcy z reguły nie wymagają posiadania formalnego wykształcenia czy uprawnień zawodowych, ale najchętniej zatrudniają osoby z wykształceniem wyższym, które ukończyły kierunki filologiczne: filologię polską, a w przypadku pracy z tekstami obcojęzycznymi – filologie obce, np. anglistykę, germanistykę, romanistykę i/lub inne. Na zatrudnienie mają szanse także absolwenci lingwistyki stosowanej.

W wydawnictwach lub czasopismach branżowych o wąskiej specjalizacji pracodawcy chętnie zatrudniają również osoby z wyższym wykształceniem kierunkowym (np. technicznym) i doświadczeniem w wykonywaniu korekty tekstów.

Atutem kandydata ubiegającego się o zatrudnienie w zawodzie korektor tekstu może być ukończenie studiów podyplomowych z zakresu edytorstwa oraz technik korekty i redakcji językowej tekstów, prowadzonych przez szkoły wyższe.

Szkolenie

Korektor tekstu może doskonalić swoją wiedzę i umiejętności, biorąc udział w szkoleniach organizowanych przez:

• prywatne firmy edukacyjne,
• stowarzyszenia i organizacje z branży księgarsko-wydawniczo-poligraficznej.

Przykładowa tematyka takich szkoleń może dotyczyć:

• redakcji tekstów matematyczno-przyrodniczych,
• zagadnień z zakresu korekty wydawniczej,
• kultury języka polskiego.

Organizatorzy szkoleń z reguły poświadczają uzyskane przez uczestników kompetencje stosownymi zaświadczeniami.

Obecnie (2018 r.) wynagrodzenie osób pracujących w zawodzie korektor tekstu wynosi przeciętnie około 3500 zł brutto miesięcznie. Według dostępnych wyników badań, najgorzej wynagradzani korektorzy tekstu zarabiali poniżej 2700 zł brutto, zaś najlepiej zarabiający – powyżej 3700 zł brutto miesięcznie.

Poziom wynagrodzenia jest uzależniony przede wszystkim od doświadczenia pracownika i jakości wykonywanych przez niego korekt, która w przypadku osób pracujących na zlecenia ma bezpośrednie przełożenie na liczbę otrzymywanych zamówień. Wpływ na wysokość wynagrodzenia mają również takie czynniki, jak region zatrudnienia czy wielkość i kapitał zatrudniającej korektora tekstu firmy, a także w przypadku korektorów tekstów, prowadzących własną działalność – stawki za korektę arkusza wydawniczego lub strony maszynopisu znormalizowanego, oferowane na rynku wydawniczym (wówczas wysokość wynagrodzenia zależy m.in. od objętości tekstu).

W zawodzie korektor tekstu możliwe jest zatrudnienie osób niepełnosprawnych.

Warunkiem niezbędnym jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:

• z wadami i dysfunkcją wzroku (04-O), w przypadku możliwości skorygowania ich szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi,
• z dysfunkcją kończyn dolnych (05-R), także poruszających się na wózkach inwalidzkich,
• słabosłyszących, głuchych i głuchoniemych (03-L), jeśli posługują się językiem polskim (i/lub innym wymaganym) w piśmie,
• z dysfunkcją narządu słuchu (03-L), pod warunkiem, że niepełnosprawność ta jest możliwa do skorygowania za pomocą implantów lub aparatów słuchowych,
• z dysfunkcją sfery psychicznej (02-P), pod warunkiem, że praca, poza wyjątkowymi sytuacjami, nie zaburza rytmu dnia i nocy pracownika i zachowana jest zasada równego traktowania pracowników.